Sve što se trenutno dešava oko nas, tjera milione ljudi da se prevrću u krevetu duboko u noć. Ljudi obično ne razmišljaju o tome koliko san utiče na osjetljivost na insulin, ali zdravstveni stručnjaci i nova istraživanja snažno sugerišu da nedostatak vježbanja i loša ishrana možda nisu jedini uzroci razvoja dijabetesa tipa 2.
Brojne kvalifikovane studije sugerišu da dugotrajno slabo spavanje dovodi do insulinske rezistencije, što je poznat faktor rizika za razvoj dijabetesa. Takođe, može izazvati niz drugih ozbiljnih zdravstvenih i kardiovaskularnih problema, uključujući gojaznost, stres, slab imuni sistem, pa čak i skratiti životni vijek. Zapravo, manje od 7 sati sna svake noći, naučno je dokazano da, ne samo povećava rizik od razvoja dijabetesa već i značajno pogoršava simptome kod onih koji ga već imaju.
Zašto poremećen san može dovesti do insulinske rezistencije
U pankreasu postoje važne beta ćelije koje osluškuju porast nivoa glukoze. Kada prime signal, trebalo bi da oslobode insulin koji snižava šećer u krvi. Dugotrajan loš san ili nedostatak sna može uzrokovati da beta ćelije postanu manje osjetljive na glukozu, što direktno utiče na proizvodnju i lučenje insulina u tijelu.
Zašto? Zato što je oslobađanje insulina ključno za signalizaciju ćelijama da apsorbuju glukozu, a same ćelije mogu postati manje osjetljive na te signale. Kada beta ćelije postanu intolerantne na glukozu, pankreas prestaje da proizvodi dovoljno insulina, što uzrokuje povišen nivo šećera u krvi.
Studije su pokazale da čak i nekoliko dana ograničenog sna može smanjiti osjetljivost na insulin i uticati na toleranciju na glukozu. Zapravo, samo jedna noć lošeg sna može izazvati insulinsku rezistenciju kod zdravih osoba. Nakon samo jedne sedmice neadekvatnog sna, nivo šećera u krvi može biti toliko poremećen da zdravi pojedinci mogu biti klasifikovani kao predijabetičari na osnovu testa oralne tolerancije na glukozu (OGTT). Ako zdravo tijelo može brzo regulisati nivo glukoze – to je znak dobre kontrole šećera u krvi. Ako to nije slučaj, promjena navika spavanja i drugih životnih faktora se snažno preporučuje.
Kako još neadekvatan san utiče na nivo šećera u krvi?
Pored svega navedenog, loš san može povećati lučenje kortizola i adrenalina (stresnih hormona) u tijelu. Hronični, nekontrolisani stres može pogoršati simptome dijabetesa i dovesti do nezdravih životnih navika poput pušenja, sjedilačkog načina života i drugih faktora rizika koji negativno utiču na zdravlje.
Nekontrolisani stres može uzrokovati brojne zdravstvene probleme kod osoba sa dijabetesom tipa 2, a takođe može uticati na apetit i tjelesnu težinu. Kao što smo ranije pomenuli, stres može smanjiti leptin i povećati grelin (hormone gladi), što utiče na apetit, želju za hranom i sposobnost održavanja zdrave ishrane i tjelesne težine tokom vremena.
Dodatno, poremećaj ovih hormona može izazvati buđenje u ranim jutarnjim satima zbog nestabilnog nivoa šećera u krvi.
Dobra vijest je da, ako je dijabetes pod kontrolom, san se može poboljšati – i obrnuto!
